بررسی جایگاه نهاد منصفه در دادگاه های آمریکا

این برنامه در سال ۱۴۰۱ برگزار شده است. دکتر بلیانی در ابتدای بحث با معرفی انواع دادگاه‌های موجود در نظام قضایی ایالات متحده آمریکا، مطالبی پیرامون چیستی این دادگاه‌ها بیان می‌دارند و در ادامه، به شرایط و ضوابط حاکم بر هیات منصفه نظیر: شرایط عضویت، تعداد اعضاء، اصول حاکم بر هیات منصفه، جایگاه این هیات در ساختار کلی نظام قضایی آمریکا و… اشاره نموده و در باب مزیت‌ها و چالش‌های این نهاد حقوقی نکاتی مطرح می نمایند. ایشان با استناد به تجربه سال‌ها فعالیت خود به عنوان مترجم در دادگاه‌های آمریکا به خصوص دادگاه‌های ایالت آریزونا، آیین و عملکرد این نهاد را مورد نقد و بررسی قرار می دهند. در بخش پایانی برنامه نیز دکتر بلیانی به پرسش‌های حضار پاسخ می‌دهند.

بشنوید

امام علی (ع) و عدالت حقوقی

دکتر قربان نیا در این سخنرانی که در سال ۱۳۹۳ ایراد شده است، ضمن بیان برخی از اصول ریشه‌ای حاکم بر اندیشه و عمل امام علی (ع) در رابطه با امور حقوقی و حاکمیتی، با اشاره به ابعاد نظریه زمان و مکان در فهم رفتار پیشوایان دین، مصادیقی از بیانات و شیوه‌های رفتاری امام علی (ع) خاصه در باب عدالت کیفری را بیان نموده و با رد نظریه تکلیف گرایی محض، مفهوم حق را از مفاهیم اصلی و با اصالت در منابع اسلامی معرفی می‌نمایند.

بشنوید

دیدگاه های شیخ طوسی در حقوق بین الملل

این برنامه در سال ۱۴۰۰ برگزار شده است. دکتر رهایی در این سخنرانی ضمن بیان تاریخچه‌ای از زندگانی ابوجعفر محمد بن حسن طوسی ملقب به شیخ طوسی و اشاره به جایگاه علمی رفیع ایشان، بیان می‌دارند که با توجه به اسناد تاریخی موجود، شیخ طوسی اولین فقیهی است که به طور گسترده به مسئله روابط مسلمانان و غیرمسلمانان پرداخته و در آثار فقهی خود از جمله نهایه، مبسوط و خلاف، طی کتابهای جهاد و سیره امام، کتاب السیر، کتاب الجزیه، کتاب قتال اهل الرده، کتاب الباغی، کتاب المرتد و نیز در کتاب طهاره، حج، بیع و… مسائل کنونی حقوق بین الملل، همچون اصل جنگ یا صلح (حقوق بین الملل کاربرد زور)، حقوق بشردوستانه، حقوق معاهدات، روابط با غیرمسلمانان ساکن در سرزمین‌های اسلامی، برخی از مسائل حقوق بشری، برخی از مسائل حقوق دیپلماتیک و… را بحث نموده اند.

بشنوید

نقد کتاب: دین و خودفرمانروایی انسان

این برنامه در سال ۱۴۰۰ برگزار شده است. در ابتدای برنامه دکتر سلیمانی (نویسنده کتاب) با بیان علت تدوین این کتاب و ارتباط آن با رشته حقوق بشر، ساختار کلی کتاب را معرفی می‌نمایند. در ادامه دکتر شریعتمداری با اشاره به برخی اشکالات از جمله کم رنگ بودن ارتباط بحث حاضر با مباحث حقوق بشر و خطابی بودن برخی فرازهای کتاب به جای بیان استدلالی، نقدهایی پیرامون مفاهیم موجود در کتاب از جمله عقل بیان می‌دارند. دکتر میرموسوی نیز ضمن تقدیر از تلاش‌های دین پژوهانه دکتر سلیمانی در چند دهه اخیر، جدید بودن بحث را از مهمترین امتیازات این اثر می‌دانند اما نقدهایی از جمله مشخص نبودن معیار عقل به عنوان مرجع خود فرمانروایی را به آن وارد می‌نمایند. در پایان برنامه نیز دکتر سلیمانی به نقدهای بیان شده پاسخ می‌دهند.

بشنوید

شیبانی و نقش او در حقوق بین‌ الملل

این برنامه در سال ۱۴۰۰ برگزار شده است. دکتر محقق داماد در ابتدای بحث خود با بیان مقدمه‌ای پیرامون علت توجه مسلمانان به حقوق بین الملل و انعکاس قواعد رفتار با غیر مسلمانان در آثار اسلامی، با اشاره به وجه تسمیه واژه «السِیَر»، تاریخچه‌ای از زندگی «ابوعبدالله محمد بن حسن بن فرقد شیبانی کوفی» بیان نموده و مباحثی از جمله جایگاه شیبانی در تمدن اسلامی و نیز تاثیرپذیری افرادی چون هوگو گروسیوس پدر حقوق بین الملل غرب از ایشان را به بحث می‌گذارند. دکتر رهایی نیز با بیان برخی ویژگی‌های دوران زندگی شیبانی، علل توجه حکام اسلامی به حقوق بین الملل و چرایی لزوم ورود فقها به بحث‌های ارتباط مسلمانان و غیر مسلمانان را به بحث می‌گذارند. همچنین ایشان به ویژگی‌های کتاب السیر شیبانی و حوزه‌های مختلفی را که پوشش می‌دهد اشاره می‌نمایند و شیبانی را از شخصیت‌های موثر در حقوق بین الملل معرفی می کنند.

بشنوید

دیدگاه های علامه حلّی و حقوق ملل

دکتر میرمحمدی در این سخنرانی که در سال ۱۴۰۱ ایراد شده است، ضمن بیان تاریخچه‌ای از شرایط زمانه و فعالیت‌های علمی شاخص علامه حلی (رض)، برخی از آثار ایشان از جمله کتاب تذکره الفقهاء و فصول مختلف آن را معرفی و شرح می‌نمایند و در ذیل آن مباحثی از جمله مسائل مرتبط با ملل غیر مسلمانان، محدودیت‌های زمانی و مکانی جنگ، شرایط امر به معروف و نهی از منکر و… را طرح کرده و مشخصا نظر علامه حلی در باب مقاتله یک بار در سال را به مانورهای نظامی امروزه تعبیر می‌نمایند. همچنین در این برنامه دکتر سعید رهایی عضو هیات علمی دپارتمان حقوق دانشگاه مفید که دبیری این نشست را بر عهده داشتند دیدگاه‌های موجود پیرامون شخصیت و نظرات علامه حلی (ره) را تفصیلا بیان می‌دارند. در پایان جلسه هم پرسش و پاسخ‌هایی پیرامون موضوع بحث طرح می‌گردد.

بشنوید

حقوق بشر از سه منظر فلسفی، حقوقی و سیاسی

این سخنرانی در سال ۱۳۹۱ برگزار شده است. دکتر موسوی اردبیلی با بیان تاریخچه حقوق بشر، قدمت آن را پیش از تدوین اعلامیه جهانی در سال ۱۹۴۸ عنوان کرده و با بیان برخی چالش‌های مفهومی در رابطه با حق و بشر به کارکرد فلسفه در تبیین این مفاهیم می‌پردازند. دکتر قربان نیا نیز با تفکیک بُعد فلسفی و حقوقی مفهوم حقوق بشر اظهار می‌دارند که حقوق بشر در بعد حقوقی با چالش مفهومی چندانی مواجه نیست، همچنین ایشان با تفکیک بین حق داشتن و حق بودن بیان می‌دارند که منظور از حقوق بشر حق داشتن است و اسلام در این زمینه سابقه‌ای قابل توجه دارد. در پایان این برنامه نیز دکتر حقیقت با طرح مباحثی پیرامون اعلامیه اسلامی حقوق بشر و مزایا و چالش‌های آن، جهانشمولی و نسبی گرایی را در حوزه حقوق بشر به بحث گذاشته و استفاده ابزاری از حقوق بشر توسط کشورهای غربی را نقد می‌نمایند.

بشنوید

وصیت به حرمان وارث

دکتر احمدزاده بزاز در این سخنرانی که در سال ۱۴۰۰ ایراد شده است، به بررسی و تحلیل ماده ۸۳۷ قانون مدنی پرداخته و با برشمردن برخی مفروضات مورد قبول در رابطه با مسئله وصیت، اقوال گوناگون در باب وصیت به حرمان وارث را بیان نموده و در پایان به سوالات حضار پیرامون موضوع مطروحه پاسخ می‌دهند.

بشنوید

جماعت گرایی و نقد مبانی اخلاقیِ حقوق بشر معاصر

این برنامه در سال 1396 برگزار شده است. دکتر قاری سید فاطمی با تعریف فلسفی حقوق بشر، آن را فرد گرا و در عین حال دیگرگرا و یک نظام هنجاری کاملا لیبرال معرفی می نمایند و بیان می دارند که این نظام، نظامی است که یک پای آن در اخلاق است و پای دیگرش در حقوق و به بیانی حقوق بشر، اخلاقی ترین سویه حقوق و حقوقی ترین سویه اخلاق است. در ادامه دکتر حقیقت با بیان علت انتخاب عنوان این برنامه به ارتباط مفاهیم آن اشاره کرده و مباحثی پیرامون جماعت گرایان و آرای حقوق بشری رالز ارائه کرده و انتقادات جماعت گرایان به حقوق بشر لیبرال را بحث می نمایند.

بشنوید