آیت الله العظمی موسوی اردبیلی در این سخنرانی که در اواسط دهه 60 ایراد نموده اند، به ضرورت بررسی نقش وحی در فلسفه تاریخ پرداخته و بیان می دارند که در این زمینه پژوهش شاخصی حتی در آثار مستشرقین و تاریخ پژوهان غربی وجود ندارد. ایشان با اشاره به تاریخچه در دسترس مناطق جغرافیایی بعثت پیامبران الهی، به خصلت های درون ذاتی دعوت انبیاء مانند اخلاق، نفی شرک، عدالت و .. اشاره نموده و قرآن را مهمترین ماخذ برای بررسی بینش حاکم بر دعوت معرفی می نمایند.
