آیت الله العظمی موسوی اردبیلی در این سخنرانی که در اواسط دهه ۶۰ ایراد نموده اند، به ضرورت بررسی نقش وحی در فلسفه تاریخ پرداخته و بیان می‌دارند که در این زمینه پژوهش شاخصی حتی در آثار مستشرقین و تاریخ پژوهان غربی وجود ندارد. ایشان با اشاره به تاریخچه در دسترس مناطق جغرافیایی بعثت پیامبران الهی، به خصلت‌های درون ذاتی دعوت انبیاء مانند اخلاق، نفی شرک، عدالت و. . اشاره نموده و قرآن را مهمترین ماخذ برای بررسی بینش حاکم بر دعوت معرفی می‌نمایند.