به گزارش روابط عمومی دانشگاه مفيد، نشست علمی با موضوع «ربا و بهره» با سخنرانی دكتر اسداله فرزين وش «استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران»، توسط مركز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید، روز سه شنبه يكم بهمن ماه 98 در تالار گفتگو با حضور اساتيد و دانشجويان برگزار گرديد.

دكتر فرزين وش در ابتدا به رابطه حكم و موضوع در فقه اسلامی و بيان سه رابطه پرداختند و عنوان داشتند كه در برخی موارد حكم و موضوع مشخص است، ممکن است در جایی موضوع نيست و حكم است و در مواردی موضوع هست اما حكم نيست؛ که مربوط به مسائل مستحدثه است. آيات مربوط به ربا اواخر هجرت نازل شده است و منظور از ربا همان بهره دانسته شده است. آثار ربا در جامعه در روايات آمده است. در ابتداي انقلاب بانك ها دولتي شدند كه يك مسئله سوسياليستي است و ربطي به اسلام ندارد. و از سویی برای اسلامی شدن، قانون بانكداري بدون ربا كه در سال 62 مطرح شد.

استاد دانشگاه تهران در ادامه به ربا و بهره در دين يهود و مسيحيت پرداختند. در نيمه دو قرن 19 و ابتداي قرن 20 مطالب جامعی در مورد بهره بيان شد كه بدون بهره اقتصاد كار نمی كند. اقتصاددانانی همچون ويكسل، فيشر، كينز معتقد بودند كه  اقتصاد بازار بدون بهره دچار مشكل می شود. اقتصاد از دو بخش حقيقی و پولی تشكيل شده است و منظور از پولی به معنای مجازی و اعم است. اقتصاد قديم با اقتصاد جديد متفاوت است كه اين تفاوت در پيچيده شدن هر دو بخش حقيقی و پولی است.  بانك انگلستان در سال 1697 از ابتدای قرن 17 توسعه يافته بود در عين حال خصوصی بود. حتی بعد از جنگ جهانی دوم كه برخی موارد دولتی شد، بسياری از موارد آن خصوصی باقی ماند. بخش حقيقی در اين كشورها بسيار پيشرفت كرده است و ارتباط اين دو بخش فقط از طريق نرخ بهره است. الان در قرن 21 می خواهيم كشور را با قراردادهای جاهلی که برخی از آنها را اسلام تاييد كرده است، اداره كنيم. هزينه محاسبه سود مشاركت بسيار بالاست و لذا صوری بودن قراردادها خيلي اتفاق افتاده است و كنترل و نظارت آن خيلی پر هزينه است. به نظر مي رسد موضوع ربا غير از آن چيزی است كه امروزه در بهره وجود دارد.

بخش های مالی كه فرع بوده بسيار گسترده تر از بخش حقيقی شده است. حتي در منحني های عرضه و تقاضای كالاها نيز نرخ بهره خوابيده است. عدم دقت در این مفاهیم و یکی دانستن بهره و ربا، سيستم بانكی را دچار مشكل كرده است. در حالی‌که ربا در عصر ما رانت خواری است. رانت خواری در كشورهای پيشرفته كم و نامحسوس است. بهره در سیستم بانکی از 300سال پيش پيچيده شده و مخصوصا از 150 سال پيش این روند تغییر اساسی نموده است. امروز موضوع رباخواری همان رانت خواری است. بنابراین برای حذف ربا از جامعه باید جلوی رانت خواری گرفته شود. اما  اگر به بهانه قرض الحسنه و با کارمزد 2 درصد پس اندازهای اندک مردم جمع آوری شود و سپس برخی بانک ها با رانت خود سرمایه های بسیار بزرگ کسب کنند، این موارد را اسلام جزء ربا دانسته و حرام کرده است و هدف حذف بهره که از الزامات پویایی اقتصاد است؛ نبوده است.